Bizans Tarihi - Şerif Baştav - Bilge Kültür Sanat

Bugüne kadar, Türkler için bir Bizans Tarihi yazılamamıştır. Burada, bunun sebeplerini tartışmak istemiyoruz. Mevcut toplu Bizans İmparatorluğu Tarihleri, Türklerin Bizans ile olan çok sıkı ve sürekli ilişkilerini ortaya çıkarmaktan uzaktır. Önce, gayeleri Bizans-Türk münasebetlerini aydınlatmak değildir. Zira bütün milletler her şeyden önce kendi tarihlerini araştırırlar. Mesela, Bizans İmparatorluğu tarihleri arasında en iyilerinden biri bulunan Vasiliev in eseri, Rus-Türk (Peçenek-Kuman) devri hadiselerini çok etraflı olarak ortaya koyduğu halde, Osmanlı-Bizans münasebetleri hakkında çok yetersizdir. Ostrogorsky için de durum aynıdır. Sonra, bu bir ihtisas meselesidir. Bilindiği üzere, her araştırıcıdan bütün problemleri aydınlatması beklenemez. Zira formasyonu buna müsait değildir. Bin yıldan fazla süren Bizans İmparatorluğu tarihinin her devresi üzerinde aynı derecede ihtisaslaşmak da mümkün değildir.

Diğer taraftan, bir Bizans tarihi yazmanın da çok kolay yollan vardır. Bizde, çoğu zaman yapıldığı gibi, mevcut araştırmalardan gerekli alıntılarla yeni bir eser de meydana getirilebilir. Lakin hem Türk-Bizans münasebetlerini çok iyi aydınlatmak hem de modem olmak, yani en yeni araştırmalardan faydalanmak istendiği zaman, burada her şeyden önce ihtisasa ve aynı zamanda geniş bir tarih kültürüne ihtiyaç vardır. Biz, bu sonuncu ve hiç de kolay olmayan yolu seçtiğimizden işi ciddiye aldık ve Voltairein dediği gibi, Tarih yapmış, fakat tarihini yazmayı ihmal etmiş olan aziz milletimizin boş bıraktığı bu çok mühim sahada biraz yardımcı olmayı düşündük. Bunu yaparken en iyi rehberimiz, merhum hocam Macar âlimi Gyula Moravcsikin Byzantinoturcica adındaki iki ciltlik eseridir. Fakat araştırmalarımızda karşılaştığınız en büyük güçlük, bu saha (Bizantinoloji) araştırmaları bakımından ülkemizde (kaynaklar, dergiler, yeni yayımlar) gerekli malzemenin son derece yetersiz olmasıdır. Bu yüzden, Budapeşte, Viyana, Münih, Washington arasında dolaşmak zorunda kaldık.

Kitabın öğrenciler ve araştırmacılar için kaynak eser olmasının yanında konunun meraklılarının da ilgisini çekeceği kanaatindeyiz.